Жаратылышка, жаныбарларга аяр мамиледе бололу
Биздин Чаткал районубуз тоолуу аймак болгону менен чыныгы төрт мезгилде кооз жаратылышыбыз, андагы байырлаган жан жаныбарлардын көптеген түрлөрү менен башка жактарга салыштырмалуу айырмаланып келебиз. Ошону менен катар эле жергебизде аярлуу, коргоого зарыл болгон “Кызыл китепке киргизилген жаныбарлар, өсүмдүктөр да бар.
Ошондуктан Кыргыз Peспубликасынын “Токой кодек сине”, “Айлана-чөйрөнү коргоо жөнүндө”, “Жаныбарлар дүйнөсү жөнүндө”, “Аңчылык жана мергенчилик чарбасы жөнүндө”, “Өсүмдүктөрдү коргоо жана пайдалануу жөнүндө” жана “Өзгөчө корголуучу жаратылыш аймак тары жөнүнде” – мыйзамдарына ылайык биологиялык түрлөрдүн сакталышын камсыздоо, жаныбарлар жана өсүмдүктөр дүйнөсүнүн обьекттерин, анын ичинде эндемикалык жана Кыргыз Республикасынын “Кызыл китебине киргизилген обьекттерди, ошондой эле мумие камтыган минералдык сырьёну жана козу карындарды тиешелүү түрде кароо, аларды мыйзамсыз пайда лангандыгы үчүн жоопкерчиликти күчөтүү биздин биоаpтүрдүүлүктү сактоо жана езгече корголуучу жаратылыш аймактары департаментинин милдетине жуктелген.
Ошондуктан жаныбарларды тукум курут кылуудан сактоо жана алардын жашоо улантуусуна мүмкүндүк түзүү максатында мамлекет тарабынан атайын мыйзамдар кабыл алынып, мыйзамсыз аңчылык кылгандарга чаралар колдонулган.
Маалымат үчүн айтканда, “Кызыл китепке киргизилген жаныбарларга аңчылык кылгандыгы үчүн илбирске 1500000 сом, кулжа, аркар, күрөн аюуга 1000000 сом, кызыл карышкыр, мадыл, сүлөөсүнгө 50000 сом, суусар, чаар күcөнгө 10000 сом, мензбир сууруна 20000 сом, үкүгө 3000 сом, ал эми “Кызыл китепке” киргизилбеген доңузга 50000 сом, текеrе 100000 сом, эликке 50000 сом, түлкү, кашкулакка 6000 сом, ондатр, суурга 3000 сом, ачкүсөн, тыйын чычкан, коенго 5000 сом, суу канаттууларына 1500 сом, чилдерге 2000 сом, маринка балыгына 505 сом айып пулдар коюлган. Бул жаныбар, канаттуулардан биздин Чаткал өрөөнүндө көп кездешкендери бар. Ошондуктан мыйзамсыз аңчылык кылуудан алыс болууңуздарды суранамын.
Ал эми жапайы жаныбарлардын арасынан айыл чарба мал жандыктарына өзгөчө жырткычтык мамиле кылган карышкырларга аңчылык кылууга атайын уруксат берилген. Кыргыз Республикасынын биоаpтүрдүүлүктү сактоо жана өзгөчө корголуучу жаратылыш аймактары департаментинин жетекчиси А. Мусаевдин көтөргөн демилгеси менен жырткыч карышкырларды жок кылуу максатында мергенчи, анчыларды кызыктыруу үчүн атып келинген бир баш карышкырга 6000 сом сыйлык катарында белгиленген. Мисал иретинде белгилесем 2019-жылы биздин райондогу мергенчи, аңчылар тарабынан 24 карышкыр атылып, ap бирине 6000 сомдон акчалай сыйлык берилди. Акыркы убактарда элдин колундагы мал жандыктарына карышкырлардын кол салуусу күчөп кеткендигин эске алып, Каныш-Кыя айыл өкмөтүнө сунуш киргизилип, айылдык кеңештин депутаттарынын макулдугу менен жергиликтүү бюджеттен 150000 сомдун тегерегинде акча каражаты бөлүнүп, айыл өкмөт тарабынан жырткыч карышкырларды азайтууга салым кошкондугу үчүн ap бир карышкыр мергенчи, аңчыларды кызыктырып, 5000 сомдон кошумча сыйлык берилип келе жатат. Учурда мергенчи кармаган бир карышкырдын терисин 5000 сомдон сатса, жалпы бир карышкыр “үчүн кошумча сыйлыктарды кошуп эсептегенде бир карышкырга 15000 сом берилүүдө. Бул албетте үй-бүлөлүк бюджетке жакшы кошумча.
Урматтуу Чаткал районунун жашоочулары! Мен сиздерге Кыргыз Республикасынын биоаpтүрдүүлүктү сактоо жана өзгөчө корголуучу жаратылыш аймактары департаментинин Чаткал району боюнча адиси катарында кайрыларым, мергенчиликке кызыккан жарандар болсо колуңуздардагы ок атуучу куралдарыңыздарды мыйзамдаштырыңыздар. Бизден мергенчилик билет алып, банк аркылуу 1500 сом атайын эсепке төлөңүздөр жана атайын дело ырастаңыздар. Кандай иш кагаздарын чогултуу керектиги боюнча 0778 79 79 97 номерине чалсаңыздар, толук маалыматтар берилет. Эгер мыйзамсыз курал менен аңчылык кылып кармалсаңыздар мыйзам чегинде ири суммадагы айып төлөп каларыңыздарды эскертким келет. Азыркы учурда Чаткал өрөөнүнүн айрым мерчемдүү жерлерине сүрөт капкандар коюлган, сак болуңуздар.
А. АЛИБЕКОВ, Кыргыз Республикасынын биоаpтүрдүүлүктү сактоо жана өзгөчө корголуучу жа ратылыш аймактары депар таментинин Чаткал району боюнча адиси.
